މިނިވަން ދުވަހުގެ ގޮތުގައި ދިވެހިން ފާހަގަ ކުރަމުންދަނީ، 1887 ވަނަ އަހަރު ޑިސެމްބަރު މަހުން ފެށިގެން، 1965 ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައި މަހުގެ ސައްބީސް ވަނަ ދުވަހުގެ ނިޔަލަށް އިނގިރޭސީންގެ ހިމާޔަތުގެ ދަށުގައި އޮތުމަށްފަހު ރާއްޖެއަށް ފުރިހަމަ ސިޔާސީ މިނިވަންކަން ލިބުނު ދުވަހެވެ.

1887ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު މަހު، އައްސުލްޠާން މުޙަންމަދު މުޢީނުއްދީން (ދެވަނަ) އާއި ސިލޯނުގައި ހުންނެވި، އިނގިރޭސި ގަވަރުނަރު ސަރ އޭއެޗްގޯޑްން އާއި ދެމެދު، ކުރެވުނު މުޢާހަދާއެއްގެ ދަށުން، ރާއްޖެ އިނގިރޭސީންގެ ހިމާޔަތުގެދަށަށް ދިޔައެވެ. އެމުޢާހަދާގައި ވާގޮތުން ރާއްޖެއަކީ، ޚާރިޖީ ހުރިހާ ކަމެއް އިނގިރޭސި ދައުލަތް މެދުވެރިވެގެން ހިނގަންޖެހޭ، އިނގިރޭސިންގެ ހިމާޔަތްލިބިގެންވާ ޤައުމަކަށް ވެގެން ދިޔައެވެ.

މީގެ އިތުރުންރާއްޖޭގެ ރަސްގެފާނަކީ އިނގިރޭސި ދައުލަތުގެ ރުހުން ލިބިފައިވާ މީހަކަށްވުމުގެ އިތުރުން، އިނގިރޭސި ދައުލަތަށް ކޮންމެ އަހަރަކު ރާއްޖެއިން ޖިޒީ ފޮނުވަންޖެހޭނެ ކަމަށްވެސް އެ މުޢާހަދާގައި ބުނެފައި ވެއެވެ. ރާއްޖެއަށް ފުރިހަމަ މިނިވަންކަން ހޯދައިދިނުމަށް ދިވެހި ސަރުކާރުން ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރިއެވެ. އެ މަސައްކަތްތަކުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން 1965 ވަނަ އަހަރުގެޖުލައި މަހުގެ 26 ވަނަ ދުވަހު ދިވެހި ސަރުކާރާއި އިނގިރޭސި ސަރުކާރާއި ދެމެދު އާ މުއާހަދާއެއް އެކުލަވައިލިއެވެ. އެ މުއާހަދާގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖެއަކީ މިނިވަން ދައުލަތެއް ކަމުގައި އިނގިރޭސި ސަރުކާރުން ޤަބޫލު ކުރިއެވެ.

އެ ތާރީޚީ އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއިކުރެވުނީ، 1965 ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައިމަހުގެ 26 ވަނަ ދުވަހު ހެނދުނު ރާއްޖޭ ގަޑިން ހެނދުނު ދިހައެއް ޖެހިއިރު، ސިލޯނުގެ، ކޮޅުނބުގައި ހުންނަ އިނގިރޭސިދައުލަތު ހައިކޮމިޝަންގައެވެ. ރާއްޖޭގެ ފަރާތުން އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއިކުރެއްވީ އޭރުގެ ބޮޑުވަޒީރު އިބްރާހީމް ނާޞިރެވެ. އިނގިރޭސި ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ސޮއިކުރެއްވީ ސިލޯނުގައި ހުންނަވާ އިނގިރޭސި ހައިކޮމިޝަނަރ ސަރ މައިކަލް ވޯކަރ އެވެ.

ރާއްޖޭގެ ތާރީޚުން ފެންނަން އޮތީ ފެށުނީއްސުރެ ރާއްޖެއަކީ މިނިވަން، ޤައުމެއް ކަމުގައެވެ. ރާއްޖޭގެ އަމިއްލަވެރިކަމާއި ސިޔާދަތު ގެއްލިގެން ގޮސްފައި އޮތީ، އެންމެ ދެ ފަހަރުއެވެ. އެއީ މީލާދީން 1558 އިން 1573 އަށް ޕޯޗުގީޒުން ރާއްޖޭގެ މައްޗަށް އަތްގަދަކޮށްވެރިކަން ހިންގި ދުވަސްވަރާއި، އޭގެފަހުން ހިޖުރައިން 1166 ގައި ހޮޅިން ރާއްޖެ ހިފައި އެމީހުންނަށް މި ޤައުމުގައި ތިބެވުނު ތިން މަހާއި ވިހި ދުވަހު އެވެ.

މިނިވަންކަން ގެއްލިގެން ދިޔަ ކޮންމެ ފަހަރަކުމެ، އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަލުން މިނިވަންކަން ހޯދިފައިވަނީ، ކާބަފައިންގެ ތެރެއިން އެތައް ބަޔަކު ކުރި މިންނެތް މަސައްކަތުންނެވެ. އެއިން ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް މިނިވަންކަމުގެ އަގު ވަޒަންކޮށް، މިނިވަންކަން ދެމެހެއްޓުމަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަންޖެހޭކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދަސްކޮށްދީފައިވެއެވެ.

ގައުމެއްގެ މިނިވަންކަމަކީ، އެތައް މަސްދަރުތަކަކާއި ރުކުންތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައި އޮންނަ އެއްޗެކެވެ. މިނިވަންކަމަކީ، މާތްވެގެންވާ އިސްލާމް ދީނުގައި ކަނޑައަޅުއްވަފައިވާ ހުދޫދުތަކުގެ ތެރޭގައި އެ ގައުމެއްގެ ރައްޔިތުންގެ އަމަލުތައް ބެހެއްޓުމުގެ މިނިވަންކަން އޮތުމެވެ. އެއީ ސޮއި ކުރާ މުއާހަދާ އަކުން، ނުވަތަ ހަދާ ގާނޫނުތަކަކުން، ކަނޑައަޅާ އުސޫލުތަކަކުން ލިބިދޭ ހައްގުތައް ކަށަވަރުވުމެވެ. ހަމަ އެއާއި އެކު، މިނިވަންކަމަކީ، އެ ގައުމަކީ ކެރިފޯރުންތެރިކަމާއި އެކު، އިގްތިސާދީ މިނިވަންކަމެއް ލިބިފައި އޮތުމެވެ. މިއަދު ދިވެހިރާއްޖެ މިނިވަން ކަމުގެ ފަންސާސް ހަތަރުވަނަ އަހަރު ފާހަގަ ކުރާއިރު، ކޮންމެ ދިވެއްސަކުމެ ވިސްނާލަން ޖެހޭ މިނިވަން ކަމުގެ އަސާސްތަކަކެއްވެއެވެ.

ޖައްވުގެ ތެރޭގައި ވިހުރޭ ދިދައިގެ މިސާލުން މިނިވަންކަމަކީ ވަކި އިމެއްގެ ތެރޭގައި އޮންނަން ޖެހޭ އެއްޗެކެވެ. މިނިވަންކަން އޮންނަން ޖެހޭ އިމުން ބޭރުވެ، ތިމާގެ އަމަލުތަކުން އަނެކާ އަށް އުނދަގޫ ފޯރާ ހިސާބުން ދެބަސްވެ ހަމަނުޖެހުން އުފެދި މިނިވަން ކަމުގެ އަސާސުތަކަށް ފުށޫއަރައެވެ. މިނިވަންކަމުގެ އިމުން ބޭރުވެއްޖެނަމަ، މިނިވަން ކަމަކީ އެއްވެސް އަގެއް ނެތް އެއްޗަކަށް ވެގެންދެއެވެ.

ކޮންމެ ކަމަކަށްވެސް ވަކި ހުދޫދެއް ކަނޑައެޅިފައިވަނީ އެހެންވެގެންނެވެ. މި ދެންނެވި ހުދޫދުން ބޭރުވެ، އެންމެ ދިވެއްސެއްގެ ކަތި ފިޔަވަޅުންވެސް ހުރިހާ ދިވެހިން ކަސްތަޅުތަކެއްގައި ބަނދެވި، ޖަލެއްގައި ހައްޔަރުވެދާނެ ކަމާއި މެދު ވިސްނާލަން ޖެހެއެވެ. މިނިވަން ދުވަހަކީ، ހަމައެކަނި އުފާ ފާޅުކޮށް މަޖަލުގައި އަތްހޫރާ ނަށާލާ ދުވަހަކަށް ހެދުމުގެ ބަދަލުގައި، މިއަދަކީ ގައުމުގެ ކަންކަމާއި މެދު ވިސްނާ ފިކުރުކުރަން ޖެހޭ ދުވަހަކަށް ހަދަންޖެހެއެވެ.

މިނިވަން ދުވަހުގައި ދައްކަން އެންމެ ރަނގަޅުވާނެ ވާހަކައަކީ މިނިވަންކަން ދިފާއުކުރުމުގެ ވާހަކައެވެ. އެއްބައެއްވަންތަކަމުގެ ވާހަކައެވެ. ގައުމު ތަރައްގީ ކުރުމުގެ ވާހަކައެވެ. އެހެން ހަރުފަތަކަށް ގައުމު ގެންދިޔުމުގެ ވާހަކައެވެ. މިއަދު ކުރަން އެންމެ ރީތި އަމަލަކަށް ވާނީ ސަރުކާރާއި އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކާއި ރައްޔިތުން ގުޅިގެން އެކުވެރި ކަމާއެކު ގައުމު ތަރައްގީ ކުރުމުގެ އަމަލެވެ.

މިފަދަ ދުވަހަކު ގައުމު އިސްކުރުމަށް ތިމާ ކުރަންވީ ކަމާއި މެދު ކޮންމެ ދިވެއްސަކުމެ ވިސްނާ އެ މިސްރާބަށް ދިވެހިންގެ ނައު ދީލާލައިފި ނަމަ މިނިވަންކަމުން އަޅުވެތިކަމުގެ ހިތިރަހަ ދެކެން ދާން ނުޖެހޭނެކަން ޔަގީނެވެ. ކާބަފައިންގެ މިންނަތް މަސައްކަތުން ގައުމަށް ހޯދައިދިން މިނިވަންކަން ތާ އަބަދަށް ދެމި އޮންނާނީ މިއަދުގެ ޖީލުން އެމިނިވަންކަން ދަމަހައްޓަން ގަދައަޅާ މަސައްކަތް ކޮށްގެންނެވެ. މާތްﷲ ކޮންމެ ދިވެއްސަކަށްމެ ހެޔޮ ވިސްނުން ދެއްވަވާ މި ގައުމުގައި މިނިވަން ކަން އަބަދުމެ އަބަދަށް ލަހައްޓަވާށިއެވެ.

ލިޔުމުގެ އަސްލުނެގީ: 13ނިއުސް އެމްވީ އިން

ލިޔުންތެރިޔާގެ ފުރަމަލަ

ރަން ގަލަން
ރަން ގަލަން
މުހިންމު ބޭނުންތެރި ލިޔުންތައް އެކިއެކި ވަޞީލަތް ތަކުން ނަގައިގެން، ލިޔުމުގެ އަސްލު މުސައްނިފް ލިޔުއްވި ލިޔުމެއްކަން އެނގޭ ގޮތަށް 'ރަން ގަލަން' ޕޯސްޓް ކުރާނެ އެވެ.

ގުޅުންހުރި ލިޔުން: