ދިވެހިރާއްޖޭގެ މައި މަންޒިލް މާލެ ސިޓީ އަކީ ގިނަ އަދަދަކަށް މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާ ތޮއްޖެހިފައިވާ ރަށެކެވެ. އަތޮޅު ތެރޭ އެތައް ބަޔަކު އަސާސީ އެތައް ޚިދުމަތެއް ހޯދުމަށް މާލޭގައި ވަޒަންވެރިވެފައި ވަނީ ފުރިހަމަ ދިރިއުޅުމަކަށް ވާސިލްވެވޭނެކަމުގެ ފޮނި އުއްމީދު ގައެވެ. ނަމަވެސް އެ ފޮނި އުއްމީދުތަކުގައި ރަން ކުލަ ޖެއްސޭނީ އެތައް ތުރާލަކާއި، ހިތި ރަހަ ތަކެއް ވަޒަން ކުރެވިގެންކަން ޚުދު މާލޭގެ އަހުލުވެރިން ވެސް ދެބަސްވުމެއް ނެތި ގަބޫލު ކުރާނެއެވެ.
މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ މީހުންގެ އަދަދަށް ބަލާއިރު، ދޭސިީންނެކޭ އެއް ހަމައިން ބިދޭސީން ވެސް ދިރިއުޅެމުންދާ އަދަދު މަދެއް ނުވާނެއެވެ. ބިދޭސީން ދިރިއުޅެމުންދާ މިންވަރު ދޭސިންނާއި ކައިރި ކުރަން މަދުވާނީ ދެތިން ނަންބަރެކެވެ. އެކި އެކި ކުންފުނިތަކުންނާއި، އެކި ޖަމުޢިއްޔާ ޖަމާޢަތްތަކުގެ އިތުރަށް ވަކިވަކި ފަރުދުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ދުވާލަކަށް އެތައް ބިދޭސީންނެއް ރާއްޖެއަށް އެތެރެ ވާއިރު، އެ މީހުންގެ ވެރިމީހާ އަށް އެތަކެއް ފައިދާތަކެއް މި ބިދޭސީ މީހުންގެ ފަރާތުން ލިބެމުންދާނެއެވެ. މިކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް ހާމަކޮށްދޭނެ އެންމެ ބޮޑު ހެއްކަކީ މާލޭގެ ތެރޭގައި ފަރުމާ ވެފައިވާ ތަފާތު ބައްޓަމުގެ ރަނާއި، ރިހި ގަނޑުވަރުތަކެވެ.
ބިދޭސީންނާއި ނުލާ ދިވެހިންނަށް ނޫޅެވޭނެ ހެއްޔެވެ؟ މިއީ ވަރަށް ގިނައިން ކޮށް އުޅޭ ސުވާލެކެވެ. މާލޭގެ އެންމެ މަތީ އިދާރާތަކުން ފެށިގެން އެންމެ އާދައިގެ އޮފީސްތަކުގައި ބިދޭސީ އެއް ނޫޅި ދިއުމަކީ ނާދިރު ކަމެކެވެ. ހޮޓަލެއް ހިންގިޔަސް، ފިހާރައެއް ހިންގިޔަސް، ރެސްޓޯރެންޓެއް ހިންގިޔަސް ބިދޭސީ އަކު ނެތި ނުދާނެއެވެ. މުސްކުޅިވެ ދުވަސްވެފައިވާ މަންމަގެ އަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭން ވެސް ހަމަ ބިދޭސީއެކެވެ. މި ޤައުމު މިއޮތީ އެހާވެސް ބިދޭސީންނަށް ޖެހިފައި ނޫން ތޯއެވެ؟
އެހެން ނަމަވެސް، އުފެދޭ ސުވާލަކީ އެ ބިދޭސީ މީހާގެ މަތިން ހުންނަ ޢިއްޒަތްތެރި މެހެމާނަށް އެ ބިދޭސީ އާ މެދުގައި ކަން ކުރެވޭނީ އެންމެ ރަނގަޅަށް ކަން އެންމެ ފަހަރަކު ވެސް ވިސްނާލާ ހެއްޔެވެ؟ އެ މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާ ދަތި ހާލު އެންމެ ކުޑަ މިނުން ލޮލުގައި އަޅައިގަނެ އެ ވާހަކަ ދެއްކީ މަދު މީހެކެވެ.
ކޮވިޑް-19 ސީނުކަރައިގެ މައި ދޮރާށިން ނިކުމެ އެކި މަންޒިލްތަކަށް ވެރިވަމުން ގޮސް އެންމެ ފަހުން މި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިރަށް ފުރަ މާލެ އަށް ބަނދަރުކޮށް، މާލެ އެރި ހިސާބުން ކަންތައްތައް މުޅިން ގޯސްވީއެވެ. އެ ހިސާބުން އެ މީހަކާ އެ މީހެކޭ ބުނެ އެންމެން ވެސް ގެއަށް ވަދެ ފިލީއެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިއަދު ތިމާގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ގެނައި ބިދޭސީ މީހާ ގެ ހާލު ބެލުމުގެ ޒިންމާ އޮތީ އޭނާގެ ވެރިމީހާ އަތުގައިކަން ހަދާންނެތުނީ ހެއްޔެވެ؟
ހަޤީޤަތުގައި ވެސް ދިވެހި ޤައުމު މި އޮތީ އެ އިންސާނުންނަށް އިހުމާލުވެފައެވެ. އެވަރުން ނުފުދިގެން މި ރާއްޖޭގައި ކޮވިޑް-19 އަށް ގިނަ އަދަދަކަށް ބިދޭސީން ފައްސި ވުމާއިއެކު، ދިވެހިންގެ ރުޅި މޫނުތައް ސީދާ އަމާޒުކުރީ އެ މީހުންނަށެވެ. ބިދޭސީން މިއަދު މި ގައުމަށް ކޮށްދިން ކަންކަމުގެ އަގު ވަޒަން ކުރަން ޖެހޭނީ މިފަދަ ދަށު ދަރަޖައިން ހެއްޔެވެ؟
ކޮވިޑް-19 ގެ ގަދަ ރާޅުތައް ދިވެހިންގެ ފައިބުޑުގައި ބީހެން ފެށުމާއެކު އަދާކުރާ ވަޒީފާ ގަނޑު ގެއްލި މުސާރަ ތައް މަދުވީއެވެ. މި ކަމާއި ހުރެ ތިމާގެ ގަދަ ރުޅި ސަރުކާރަށް އަމާޒުކުރުމުގައި ވަރުބަލި ކަމެއް ފޫހިކަމެއް ނެތް މީހާއަށް މި ބިދޭސީ މީހާގެ ހާލަތާއި މެދު ވިސްނާލިންތޯ އެވެ؟ އާނއެކެވެ. ވަޒީފާގެއްލި ގޮތް ހުސްވީ ހިތްމޮޅު ދިވެހިން އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. މި ހާލަތުގައި ކާއެތިކޮޅެއްގެ ރަހަ އަނގައިގައި ނުލާ އެތައް ބިދޭސީ އަކު މި ޤައުމުގައި އެބަ ތިއްބެވެ. އެ މީހުންނަށް ވެސް މަހު މުސާރަ ނުދީ ދުވާލުގެ ކޮޅު ނެތް ކޮޅަށް މަސައްކަތް ހަވާލު ކުރި ވެރިޔާއަށް މި ކަން އިހުސާސްވި ހެއްޔެވެ؟
މަކަރާއި ހީލަތުން ބިދޭސީން މި ރާއްޖޭގައި އުޅޭ މިންވަރު މަދެއް ނުވާނެއެވެ. ނަމަވެސް ގަދަވެގެން ބޮޑު ހީލާތެއްގައި ރާއްޖެ ގެނެސް މަގުމަތި ކޮށްލި ބިދޭސީންގެ ޢަދަދު މިއަށް ވުރެ ދެގުނަ އިތުރު ވާނެއެވެ. ވިސްނާލާށެވެ. މަސައްކަތްކުރުވާފައި އެ ކަމުގެ ހައްގު އުޖޫރަ، ވަކިން ހާއްސަކޮށް މި ފަދަ ނާޒުކު ފައްތަރެއްގައި ނުދިނުމަކީ އިންސާނިއްޔަތުކަމާއި މުޅިން ޚިލާފު ހަޑި އަމަލެކެވެ.
އާދޭހެވެ. “މިއަދު ބިދޭސީ މީހާ ރާއްޖެ އައީ އޭނާ އަމިއްލައަށް، ކޮންމެވެސް އަމިއްލަ ކަމެއް ގައި ކަމަށް މިވަނީ ވެފައެވެ.” ދަންނަވަން މިއުޅޭ ވާހަކަ އަކީ އެ މީހުންގެ ޒިންމާ ނަގާނޭ އިތުރު ބަޔަކު ނެތުމެވެ. ނަމަވެސް އެ މީހުން ރާއްޖެ ގެނައި މީހުން އެ މީހުންގެ ޒިންމާތަކުން ރެކި ބޮޑެތި ގަނޑުވަރުތަކުގައި އުފަލާއި، އަރާމުގައި އެބަ ތިއްބެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން ކަހަލަ އިންސާނުން މިއަދު މި ޤައުމުގައި ބޭކާރުކޮށްލީ ނިކަން އިހާނެތި ކޮށެވެ. ބަޔަކުން ބަނޑަށް މަރުވާން ދޫކޮށްލައި މަގުމަތި ކޮށްފައި މޮޅެތި ސުފުރާތަކުން ފަޅުފިލުވަމުން ދާއިރު، ހަމްދަރުދީގެ ކަންފުޅެއް ވެސް ނެތީއެވެ. މާލޭގެ ފުރަބަންދު އިޢުލާނު ކުރުމާއިއެކު އެ މީހުން ވެސް ގެއަށް ވަންނަން ޖެހޭނެ އެވެ. ނަމަވެސް އެ މީހުންގެ ހާލަތު އެއަށް ވުރެ މާ ނާޒުކެވެ. އެއް ކޮޓަރިއެއްގައި 15، 16 އިން މީހުން އަންނަނީ ދިރިއުޅެމުން ނެވެ. މިއަދު އެ މީހުންގެ އަސާސީ އެތައް ޚިދުމަތެއް ގެއްލި ޙާލަތު ވަނީ ލޯ ނާއްޓަކަށް އޮއްސާލި ފެންފޮދަކަށް ވުރެން ގޯސްވެފައެވެ.
އެހެންނަމަވެސް، މިއަދު ފެންނަމުންދާ މަންޒަރުތަކުން ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ އުފާވެރިކަން އިހުސާސް ކުރެވެއެވެ. އަސާސީ ޚިދުމަތްތައް ލިބެން ހުރި ތަންތަނަށް ބިދޭސީން ދަނީ ބަދަލުކުރަމުންނެވެ. ބައެއް ބިދޭސީން އެ މީހުންގެ ގައުމުތަކަށް ދަނީ ފޮނުވަމުންނެވެ. އެ ގޮތުން 500 އެއްހާ ބިދޭސީން އެ މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާ ޤައުމުތަކަށް ފޮނުވުމަށް ދާދި ފަހުން ސަރުކާރުން ވަނީ ނިންމާފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް، މި ބިދޭސީ މީހުން ރާއްޖެ ގެނެސް ނިކަމެތި ކޮށްލި ގޮތްކުޑަ އިންސާނުންނަށް ޤާނޫނު އަސާސީ ގައިވާ ހަރުކަށި އަދަބު ދޭންޖެހޭނެއެވެ.
ލިޔުންތެރިޔާގެ ފުރަމަލަ
- މުޚްތާރަކީ ނޫސްވެރިކަމުގައި ތަޖްރިބާ ހޯދުމަށް ނުކުމެހުރި ތަމްރީނު ލިބިފައިވާ ނޫސްވެރިއެކެވެ.
