16 އޯގަސްޓް 2023 – މާޅެންދޫ
މިރޭ މިދުނިޔެއާއި ވަކިވެގެން އެދިޔަ ނ. މާޅެންދޫ ބާންސާގޭ އާމިނަތު މުޙައްމަދު، އާއްމު ނަމުންނަމަ (ދޮންމަމްޖެ ދައިތަ)އަކީ މާޅެންދޫ ތާރީޚް ދެކެފައިނުވާ ފަދަ ޢިޖުތިމާޢީ ޚިދުމަތްތެރި ކަނބަލެކެވެ.

ދޮންމަމްޖެ ދައިތަގެ މުހިންމު ބައެއް ޚިދުމަތްތަކުގެ ތެރޭގައި އިޖުތިމާޢީ ސަރަހައްދުތައް ހިލޭސާބަހަށް ކުނިކަހާ ސާފުކޮށް ބެލެހެއްޓުން ހިމެނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން އާއްމު ރައްޔިތުން ފެންބުއިމަށާއި ކެއްކުމަށް ބޭނުންކުރާނެ ފެންވަޅު ބިނާކޮށް އެޚިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ދޮންމަމްޖެ ދައިތަގެ ދެމަފިރިން ކުރި މަސައްކަތަކީ އަގުކުރެވޭނެ މަސައްކަތެއް ނޫނެވެ. މީގެ އިތުރުންވެސް މެދުނުކެނޑި ފިރިހެނުންގެ މިސްކިތަށާއި އަންހެނުންގެ މިސްކިތަށް ދާނި ހަދިޔާ ކުރުމަކީ އެ ދެމަފިރިންގެ ދަރުމަވެރި ޚިދުމަތުގެ ލިސްޓުގައި ހިމެނޭ މުހިއްމު ކަންކަމެވެ. އަދި ހަމަ އެހެންމެ އެ ދެމަފިރިން ގުޅިގެން މާޅެންދޫގެ ކުޑަކުދިންނަށް ކީރިތި ޤުރުއާން އުނގަންނައިދިނުން ފާހަގަ ކޮށްލެވެއެވެ.

މި ހިމަނައިލީ ދޮންމަންޖެ ދައިތަގެ ޚިދުމަތްތަކުގެ ތެރެއިން ފާހަގަކޮށްލެވޭ މުހިންމު ބައެއް ޚިދުމަތްތަކެކެވެ. މީގެ އިތުރުންވެސް ދޮންމަންޖެ ދައިތަކެ ފިރިކަލުންނަކީ އަސާސީ ތައުލީމު ފެތުރުމާއި، ހިސާބު ޢިލްމު އުގަންނައިދިނުމުގައި ވެސް ޚިދުމަތްތެރި އިސް ރަށްވެއްސެކެވެ. މުދައްރިސެކެވެ.

ދޮންމަންޖެ ދައިތަގެ މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރެއިން މަގުތައް ކުނިކަހާ ސާފުކުރުމުގެ މަސައްކަތަކީ ނަމޫނާ މަސައްކަތެކެވެ. މިމަސައްކަތަކީ އަދުގެ ޒުވާން ކަނބަލުންނަށް އިޖުތިމާއީ ޚިދުމަތުގެ ދާއިރާއިން ކުރިއަށް ދިއުމަށް ދޮންމަންޖެ ދައިތަ ދައްކައިދީފައިވާ އަލިމަގެކެވެ. ގެނެސްދީފައިވާ އުއްމީދުގެ އަލިކަމެވެ.

މަގު ކުނިކަހާ ސާފުކުރުމުގެ ވާހަކަ ދެއްކީމާ މިމަސައްކަތުގެ ބުރަކަމާއި، ޚިދުމަތުގެ މިންވަރު އަދުގެ ޖީލަށް އިހުސާސް ނުކުރެވިދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން ކޮންމެސް މިންވަރަކަށް މިކަމުގެ ތަފުސީލަށް ޖެހިލެވޭތޯ މަސައްކަތް ކޮށްލާނަމެވެ. ދޮންމަންޖެ ދައިތަގެ އެ ޚިދުމަތް ފެށި ދުވަސްވަރު މިހާރު މާޅެންދޫން ފެންނަން އެހެރަ ބާ އޮފީހުން އުތުރުގައި، އޮންނަނީ ބޯ ޖަންގައްޔެވެ. ބާ އޮފީހުގެ އުތުރުން ފެށިގެން ތިލަކުޅިއާއި ހަމައަށް ދެވޭގަޮތަށް ހަނި ދިގުމަގެއް ހަދާފައިއޮވެއެވެ. އަދުގެ ޖީލަށް މިތަން ދޭހަކޮށްދޭން އެންމެ ފަސޭހަ ވާނީ ތިލަކުޅިއަށްދާ މަގު ނުވަތަ ބޮނޑިބަންނަ މަގޭ ބުނުމުން ކަމަށް ދެކެމެވެ. މީގެ އިތުރުން ރަތްވިލާގެއާ ދިމާއިން ފެށިގެން އައިސްފައި އޮންނަ ވަކިހިސާބަކުން ދެކަފި ވެފައިވާ (ވާއަޅާ) މަގުވެސް އޮންނަނީ މިމަގާ ގުޅިފައެވެ. މިހާރުގެ ގޮތަށް ދަންނަވާނަމަ، މި މަގު އޮންނަނީ ރަށުގެ ސާދާމެންގެ އާއި މެރީޑްރީމާއި ދިމާއިން ކުޅިދޮށަށް ފޭބެން އޮންނަ، ފެންވަޅުއެޅި މަގާއި މި މަގާވެސް ގުޅިފައެވެ. ދެކަފިވެފައިވާ މަގުގެ އަނެއްކޮޅު މި މަގާ ގުޅިފައިވަނީ މިހާރުގެ ގޮތަށް ދަންނަވާނަމަ މިހާރު (މައުވާ ކިޔާގެ) އެހުންނަ ސަރަހައްދުންނެވެ. އަދި ބޮނޑިބަންނަ މަގުގެ އެކި ހިސާބުތަކުން ގޮނޑުދޮށަށް ފޭބޭ ގޮތަށް ރީތިކޮށް ކޮށާ ހަދާފައި އޮންނަ ދިހަވަރަކަށް މަގު ޖުމްލަ އޮވެއެވެ. މީގެއިތުރުން މިހާރު [މަންހަލް ކިޔާގެ) އެހުރި ސަރަހައްދުން ފެށިގެން މިހާރުވެސް ފެންނަން އެހުރި ތެލެގަހާ ހަމައަށް ގޮސް މަގުގެ ކޮޅުނިމޭ މަގެއްވެސް ކުރިން ފާހަގަކުރި ބޮނޑިބަންނަ މަގާ ގުޅިފައި އޮވެއެވެ. އޭރުވެސް އޮތް މައިމަގުގެ ކޮޅު ގޮސް ނިމޭ ތަން ވެލިއަރުވާ މަގުގެ ހުޅަނގުން ގޮސް މާމަ ރަށްގަނޑު ފެންނަ ދިމާއިން ގޮނޑުދޮށަށް ފޭބެން މިހާރުވެސް އެ އޮންނަނީ އެދިގު މަގުގެ ކޮޅެވެ. ފާހަގަކޮށްލެވުނު ހުރިހާ މަގުތަކާ ސަރަހައްދު ތަކަކީ ދޮންމަންޖެ ދައިތަ ކުނިކަހާ ސާފުކޮށް ބެލެހެއްޓި ސަރަހައްދުތަކާއި މަގުތަކެވެ. މިސަރަހައްދުގެ މައުލޫމަތު ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް މިލިއުމުގައި ހިމަނާލެވޭތޯ ބެލީ ދޮންމަންޖެ ދައިތަގެ އިޖުތިމާޢީ ޚިދުމަތުގެ އަގުވަޒަންކުރުމުގެ ގޮތުންނާއި މިއަދުގެ ޒުވާން ޖީލަށް އުންމީދެއް ގެނެސް ދިނުމުގެ މަގުސަދުގައެވެ.

މިދެންނެވި ހުރިހާ މަގުތަކާއި، މިދެންނެވި ސަރާސަރު ބޯޑު ސަރަހައްދަކީ ދޮންމަންޖެ ދައިތަ ކުނިކަހާ ސާފުކޮށް ބަލަހައްޓާފައިވާ ސަރަހައްދުތަކެވެ. މިއީ އިޖުތިމާއީ ޚިދުމަތުގެ ކިހައި ރިވެތި ނަމޫނާއެއް ތޯއެވެ. ހިލޭސާބަހަށް މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ކިހައި ފުރިހަމަ މިސާލެއް ތޯއެވެ. ދަރުމަވެރިއެއްގެ ކިހައި އިޚުލާސްތެރި މަސައްކަތެއް ތޯއެވެ.

ދޮންމަންޖެ ދައިތަގެ މިއަގުހުރި ޢިޖުތިމާއީ ޚިދުމަތް އެހާމެ ޅަދަރިމައި އުމުރުގައި ފެށި ގޮތަށް މުސްކުޅި ބަލީގެ ސަބަބުން ހެލިފެލިވެ އުޅުން ދަތިވުމާއި ހަމައަށް މެދުކެނޑުމެއްނެތި ފަންސަވީހަކަށް އަހަރަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތެއްގައި ފޯރުކޮށްދީފައި ވާކަމީ މިއަދުގެ ޖީލާއި، އަންނާން އޮތް ޖީލުތަކަށްވާ ނަމޫނާއެކެވެ. ހިލޭސާބަހަށް ކުރާ ދަރުމަވެރި މަސައްކަތުގެ ރިވެތި ނަމޫނާއެކެވެ. މާޅެންދޫ ފަޚުރުވެރިވާ ފަދަ ކިހައި އަގުހުރި ޚިދުމަތެއްތޯއެވެ. މިއީ ޝުކުރުވެރިކަމާ އެކު ފާހަގަ ކުރުން ހައްޤު މަސައްކަތެކެވެ. ޤަލަމަކުން ދުލަކުން އޭގެ އަގު އަގުއަދާކުރެވޭނޭ ވަރުގެ ޚިދުމަތެއް ނޫނެވެ.

ފާހަކަކޮށްލަން ޖެހޭކަމަކީ ދޮންމަންޖެ ދައިތަގެ އިޖުތިމާޢީ ޚިދުމަތްތަކުގެ އިސް މޭސްތިރިއަކީ ފިރިކަލުން އަލީ މޫސާފުޅެވެ. އަލީ މޫސާފުޅަކީ ވަފާތެރި އޯގާތެރި ފިރިއެކެވެ. ކުލުނުވެރި ބައްޕައެކެވެ. މާޅެންދޫ ރައްޔިތުންގެ އެދުރުބެއެވެ. އާއްމު ނަމަމުންނަމަ (އެދުރު އަލިފުޅުބެ) އެވެ. ހަމައެހެންމެ މި ދެމަފިރިންނަކީ އަޚުލާގު ރަގަޅު ދީނަށް ލޯބިކުރާ ދަރީންތަކެއް ބިނާކުރި ތަރުބަވީ މަދަރުސާއެކެވެ.

މިދެންނެވި ބޮޑު ސަރަހައްދު ކުނިކަހާ ސާފުކުރުމާ، ވާވިޔަ ނުދީ މަގުގެ ދެއަރި މަތި ރީތިކޮށް ކޮށުމާއި މި ކަންކަމަކީ އެއްވެސް ފޫހިވުމެއްނެތި މުޖުތަމައުގެ ހައްގުގައި ﷲގެ ހެޔޮ ދަރުމައަށް އެދިގެން ކޮށްފައިވާ އިޚްލާސްތެރި ދަރުމަވެރި މަސައްކަތްތަކެއްކަން ޔަޤީނެވެ.

މާޅެންދޫ ރަށުތެރޭގެ މަންޒަރެއް – ފޮޓޯ: ހުވާސް ފޭސްބްކް ޕޭޖް

ދޮންމަންޖެ ދައިތަގެ އިޖުތިމާޢީ ކޮންމެ ޚިދުމަތަކީ ދެމަފިރިންގެ ބަދަހި ގުޅުމުގެ އަގުހުރި ރަމްޒެކެވެ. ދެމަފިރިންގެ ހިތުގައި ރަށަށް އޮތް ލޯތްބޯއި ޤަދަރު ހާމަކޮށްދޭ އަގުހުރި ދަލީލެކެވެ. މިޒަމާނާ ޚިލާފަށް ދޮންމަޖެ ދައިތަ މަގު ކުނިކަހާ ސާފުކުރުމުގައި މުޅީން ވެސް ބޭނުންކޮށްފައި ވަނީ އިލޮށި ފައްޗެވެ. މަށަންދަތި ފަދަ އެއްވެސް ވަސީލަތެއް ބޭނުމެއް ނުކުރެއެވެ. މި މަސައްކަތަށް ޚާއްސަކޮށްފައި ހުންނަ ކުރިހިމަ އިލޮށިފަތިތައް އުތުރުއެނދުގެ ދަށުގައި އަބަދުވެސް ހުންނަނީ ތައްޔާރުކޮށްފައި ކަމަށް ދޮންމަންޖެ ދައިތަގެ ދަރިން ބުނެއެވެ.

ދޮންމަންޖެ ދައިތަ މަގު ކުނިކަހާ ސާފުކުރަމުން ދާއިރު ފިރިކަލުން އަވަދިނެތި އުޅެނީ ކުނިކަހާ ސާފުކުރާ ސަރަހައްދުގެ މަގުތަކުގެ ހޭރިމަތި ރީތިކޮށް ކޮށައި އެއްވަރު ކުރުމުގެ މަސައްކަތުގައެވެ. ސާފުކުރާ މިންވަރަކީ މިއިން އެއްވެސް މަގަކުން ގަހަކުން ވެއްޓިފައި އޮންނަ ފަތެއް، ނުވަތަ ރުކަކުން ވެއްޓޭ ފަނެއްހާ މިންވަރު ވެސް ފެނުމަކީ ނާދިރު ކަމެކެވެ.

ދެންއޮތީ އާންމު ބޭނުންތަކަށް ފެންވަޅު ބިނާކުރުމުގެ ވާހަކައެވެ. މި ދެމަފިރިން މި ޚިދުމަތް ފެށީވެސް ރައްޔިތުން އެފަދަ ޚިދުމަތަކަށް އެންމެ ބޮޑަށް ބޭނުން ޖެހިފައިވީ ދުވަސްވަރުގައެވެ. އެދުވަސް ވަރަކީ ރައްޔިތުންގެ ޢާންމު ފެންތާނގީތަކެއް ވެސް ހުންނަ ދުވަސްވަރެއް ނޫނެވެ. އަމިއްލަ ގެތަކުގައި ވާރޭފެން ރައްކާކުރެވޭނޭ އެއްވެސް ގޮތެއް ހުރި ދުވަސްވަރެއް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ހަނދާން ހުންނަން ފެށިއިރު ފުރަތަމަ ހުންނަނީ ބާންސާގޭ އުތުރުފަރާތުން ބޮޑުމަގާ ވީފަޅިގައި ހުންނަ ކުޑަކުޑަފެންވަޅެވެ. އެއަށްފަހު 1990ގެ ކުރީކޮޅު ގޭގެ އިރުމަތީކޮޅުގައި ދެވަނަ ފެންވަޅު ބިނާކުރިއެވެ.. މި ދެ ފެންވަޅަކީ މާޅެންދޫގެ އެންމެހާ ރައްޔިތުން ބުއިމަށާއި ކެއްކުމަށް ފެންގެންދާ ދެވަޅެވެ. މީގެ އިތުރުން އިރުވައި މޫސުން ދިގުލައި ވަޅުގެ ފެން ލޮނުވެއްޖެ ނަމަ ބައެއް އަހަރު ތަކުގައި ގޯތިތެރޭގެ އެހެން ސަރަހައްދެއްގައި ވަޅެއް ކޮނެ، ނުރާނާ ބިމުން މައްޗަށް ހުންނަ ހިސާބުގައި ފަނުން ކޮށިގަނޑެއްޖަހާ ވެލިވަޅެއް ހަދައެވެ. އެގޮތަށް އެކަން ކުރަނީ ވެލިވަޅު ހެދުމުން ފެންމީރުވުމާއި ލޮނުގެ އަސަރު ކުޑަކަވާތީ ކަމަށް ވެއެވެ. މިކަމުގާ ވެސް ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކަމަކީ  މިޚިދުމަތަކީ ވެސް ދެމަފިރިން ގުޅިލާމެހިގެން ފޯރުކޮށްދޭ ޚިދުމަތެއް ކަމެވެ. ފެންވަޅު ދިޔަހިއްކުމުގައި ވެސް ފިރިކަލުން ވަޅުއުގުޅާ ސާފުކޮށް ވަޅުން ފެންގަޑު ނަގަން ބޭނުންވާ ހިސާބުން، ދިޔަހިއްކުމުގެ މަސައްކަތުގައި ޢަމަލީ ގޮތުން ބައިވެރިވެއެވެ.

ދެންއޮތީ ޤުރުޢާން އުގަންނައި ދިނުމުގެ ދާއިރާއަށް ނަޒަރު ހިންގާލުމެވެ. ޤުރުއާން އުނގަންނައިދިނުމުގެ މަސައްކަތުގައި އިސްވެ އުޅުނީ ފިރިކަލުން އަލިފުޅުބެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މިޚިދުމަތުގައި ވެސް ފިރިކަލުންނާ ބައިވެރިވެ، ކުދިންނަށް އުނގަންނައި ދިނުމުގައި އަމަލީ ގޮތުން ދޮންމަންޖެ ދައިތަ ބައިވެރިވެއެވެ. ފިރިކަލުން އަލީ މޫސާފުޅު ނިޔާވީ މީގެ އަހަރުތަކެއް ކުރިން އެއް ދުވަހަކު ހުކުރު ނަމާދުކޮށް ނިމިގެން މިސްކިތުން ފައިބަނިކޮށް ކުއްލި ގޮތަކަށެވެ. އަލީ މޫސާފުޅު (އަލިފުޅުބެ)ގެ ފުރާނައަށް ސުވަރުގޭގެ ދާއިމީ ނިޢުމަތް މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ. – އާމީން –

މި ދެ ޚިދުމަތްތެެރިން ދުނިޔެދޫކޮށްފައި އެވަނީ އިޖުތިމާޢީ ރޮނގުން މާޅެންދުއަށް އަގުހުރި އެތައް ޚިދުމަތްތަކެއް ކޮށްދީފައެވެ. މިދަރުމަވެރި މަސައްކަތުން މިއަދުގެ ޖީލަށް މަގުދައްކަމުންނެވެ. ނަމޫނާ ދައްކަވާފައެވެ. މި އިޚުލާސްތެރި ދަރުމަވެރި މަސައްކަތްތަކަކީ ﷲގެ ހެޔޮ ރަޙުމަތާއި، ދަރުމައިން ފުރިފައިވާ މަސައްކަތްތަކެއް ކަމުގައި ލައްވާށިއިއެވެ.

އުއްމީދަކީ ދޮންމަންޖެ ދައިތަ އާއި އަލިފުޅުބެގެ މިއަގުހުރި އިޖުތިމާޢީ ޚިދުމަތުން އަދުގެ ޒުވާނުންނަށް އާ އުންމީދަކާއި، އާ ހިތްވަރެއް ލިބިގެން ދިއުމެވެ.

ދޮންމަޖެ ދައިތަގެ އިޖުތިމާޢީ ޚިދުމަތުގެ އިލޮށިފަތި، ބޭއްވި ހިސާބުން ހިތްވަރާއި ނުގުޑާފަދަ އަޒުމާއިއެކު މީގެ ހައެއްކަ އަހަރު ކުރިން އެ ޝަރަފުވެރި އިލޮށުފަތި ނަގައި މިހާރު އެ ޚިދުމަތް ކުރަމުން އަންނަ ޒުވާން ކަނބަލަކު ހުރި ކަމީ އިޖުތިމާޢީ ޚިދުމަތުގެ ރޫޙު އަދިވެސް މި މާޅެންދޫން ފަނޑުވެގެން ނުދާ ކަމުގެ އަލިގަދަ ހެއްކެކެވެ. މިހާރު ކުނިކަހާ ސާފުކުރަން އޮތް ސަރަހައްދުގެ ކުޑަބޮޑުމިނުގައި ތަފާތު ތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. އެހެންނަމަވެސް ހިލޭސާބަހަށް ކުރާ އިޖުތިމާޢީ ޚިދުމަތުގެ އަގު ވަޒަންކޮށް، މިނެކިރަނީ ސަރަހައްދަށް ބަލައިގެނެއް ނޫނެވެ. އިޚުލާސްތެރި ނިޔަތާއެކު ކުރާ އިޚުލާސްތެރި ކޮންމެ ޚިދުމަތަކީ އޭގެ އަގު އަދާކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ދުއާއަކީ ދޮންމަންޖެ ދައިތަގެ އިލޮށިފަތީގައި ހިފައި ޚިދުމަތްކުރަމުން އަންނަ ހައްތި މިސް ހިތްވަރާއެކު ތިޔަކުވާ އިޖުތިމާޢީ ޚިދުމަތުގައި ދެމިހުރުމުގެ ހިތްވަރާއި، ސާބިތުކަން ދެއްވުމެވެ.

ދޮންމަންޖެ ދައިތަގެ ފުރާނައަށް ހެޔޮރަޙުމަތް ލައްވާ، ސުވަރުގޭގެ ދާއިމީ ނިޢުމަތް މިންވަރު ކުރައްވާށި އެވެ. އަދި މިހިތާމަވެރި ދަނޑިވަޅުގައި އާއިލާއަށް ކެތްތެރިކަން ދެއްވާށި އެވެ. – އާމީން –

➖➖➖➖➖

ނޯޓް: މިއީ 16 އޯގަސްޓް 2023ގައި “ހުވާސް ފޭސްބްކް ޕޭޖް“ގައި ޖަހާފައިވާ ޕޯސްޓެކެވެ. ލިޔުމުގެ ބައެއް އިބާރާތްތަކަށް ކުދިކުދި ބަދަލު ގެނެސްފައިވާނެ އެވެ.

ލިޔުއް ފޮނުއްވީ: ✍️އަކޫ

ލިޔުން ނެގީ: ހުވާސް ފޭސްބްކްޕޭޖް

ލިޔުންތެރިޔާގެ ފުރަމަލަ

ރަން ގަލަން
ރަން ގަލަން
މުހިންމު ބޭނުންތެރި ލިޔުންތައް އެކިއެކި ވަޞީލަތް ތަކުން ނަގައިގެން، ލިޔުމުގެ އަސްލު މުސައްނިފް ލިޔުއްވި ލިޔުމެއްކަން އެނގޭ ގޮތަށް 'ރަން ގަލަން' ޕޯސްޓް ކުރާނެ އެވެ.

ގުޅުންހުރި ލިޔުން: