ފެށުން

ކޮންމެ ބަހަކީވެސް ޝަޢުޤުވެރި ބަހެކެވެ. ކޮންމެ ބަހެއްގައިވެސް އެ ބަސް އުފެދިގެން އައި ގޮތަކާއި ތާރީޚެއް އޮވެއެވެ. ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ތަފާތު މީހުން ވާހަކަދައްކައި އުޅެނީ ތަފާތު ބަސްތަކުންނެވެ. އެއް ޤައުމުގައި ނުވަތަ އެއް ރަށެއްގައިވެސް، ތަފާތު ބަސްބަހުން ވާހަކަދައްކާ މީހުން އުޅެއެވެ. މި ބަސްތައް ބަރޯސާވެފައި އޮންނަނީ އެ ބަސް އުފެދިގެން އައި ގޮތުގެ މައްޗަށެވެ.

މިސާލަކަށް، ޕަޝްތޫން މީހުން ވާހަކަދައްކަނީ ޕަޝްތޫ ބަހުންނެވެ. ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ދިރިއުޅެމުން އަންނަ އަފްޣާން މީހުން ނުވަތަ އަފްޣާނިސްތާނު މީހުން އެހެން ބަސްތައް ދަސްކޮށްފައިވެއެވެ. ނަމަވެސް އެމީހުންގެ އަމިއްލަ ބަހުން އެމީހުންގެ މީހުންނާއި ވާހަކަދައްކައި އުޅެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ޕަޝްތޫނުން ނުވަތަ އަފްޣާނުން ވާހަކަދައްކާ ބަހަކީ ޖީންނީންގެ ބަހުން އުފެދިފައިވާ ބަހެއްކަން ދާދިފަހުން ކޮށްފައިވާ ދިރާސާއަކުން އެނގިފައިވާކަން ދެނަހުރީމުހެއްޔެވެ؟

އަފްޣާންގެ އަސްލާއިމެދު ތަފާތު ރަޢުޔައެއް

ޔުނިވާސިޓީ އޮފް ޕެޝާވަރް (ޔޫއޯޕީ) ގެ ސީނިއާ ރިސާޗް ޑޮކްޓަރު މުޙައްމަދު ޖާވިދު ޚަލީލް ވިދާޅުވާގޮތުން ޕަޝްތުން ބަހުގެ އަސްލުވަނީ ސާފުވާގޮތް ނުވެފައެވެ. އަދި މިއީ ބަހުސަކަށް ގޮސްފައިވާ މައްސަލައެކެވެ.

 

ވޭތުވެދިޔަ 100 އެއްހައި އަހަރު ތެރޭގައި ދިރާސާކުރާމީހުންނާއި ތާރީޚީ ޢިލްމުވެރީން ގެންދަނީ މި ބަހުގެ އަސްލު ހޯދުމަށް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަމުންނެވެ. ނަމަވެސް މިހައިތަނަށް ހޯދިފައިވާގޮތުން ޕަޝްތުން ބަހުގެ ގަދީމީ ލިޔުންތައް ރައްކައުކުރެވިފައި ހުރިކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ. ބައެއް ފަރާތްތަކުން ޤަބޫލުކުރާގޮތުން އަފްޣާނުންގެ ފަހުތިބީންނަކީ (ޑިސެންޓެންޓްސް) އާރިޔަން ދަރިކޮޅެވެ. އަނެއް ބަޔަކު ޤަބޫލުކުރާގޮތުން އެމީހުންނަކީ ނަޞާރާއިންގެ ޤަބީލާއެއްގެ ބައެކެވެ.

އަފްޣާނިސްތާނު ރައްޔިތުންތަކެއް

ޔުުނިވާސިޓީ އޮފް ޕެޝާވަރުން ކުރަމުން އަންނަ ދިރާސާ

އެހެން ނަމަވެސް، ޑޮކްޓަރ ޚަލީލް ދާދިފަހުން ކުރައްވާފައިވާ ދިރާސާއެއް ބުނާގޮތުން އަފްޣާނުންގެ ސަގާފަތް މައިގަނޑުގޮތެއްގައި ނިސްބަތްވަނީ އިސްލާމްދީނު އަސްލުތަކުގެ މައްޗަށެވެ. ޕަކްތޫނުން ނުވަތަ އިހުގެ އަފްޣާނުންގެ ކުރީގެ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅި ބިނާވެފައިވަނީ ‘ޕަޚްތޫންވާލީ’ ގައި ބުނެވިފައިވާ ގޮތަށެވެ. ޕަޚްތޫންވާލީ އަކީ އެމީހުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ އިހުގެ ވައްޓަފާޅިއޮތް ގޮތްކަމަށް ދެކެވެމުން އަންނަ ވާހަކަތަކެވެ. މިއީ ލިޔެ ރައްކައުކުރެވިފައިވާ ކިތާބީ ހެއްކެއް ނޫނެވެ. ޕަޝްތޫން މީހުންނާއި ހަޒުރަތު ސުލައިމާނު ޢަލައިހިއްސަލާމް އާއި ގުޅުމެއްވާކަމަށް އިސްލާމީ ތާރީޚް ދައްކައެވެ.

ހަޒްރަތު ދާވޫދު ޢަލައިހިއްސަލާމް އަށް ލިބިލެއްވި އެއް ދަރިކަލަކީ ހަޒުރަތު ސުލައިމާނު ޢަލައިހިއްސަލާމެވެ. ސުލައިމާންގެފާނުންނަށް ވާރުތަ ކުރީ ދާއޫދުގެފާނުންގެ ނަބީކަމާއި ރަސްކަމެވެ. އެއީކީ އަޅުގަނޑުމެން މިވިސްނާފަދައަކުން ވާރުތަކުރި ވާރުތަކުރުމެއްނޫނެވެ. އެހެނީ ދާއޫދުގެފާނުންގެ އެހެން ދަރިންވެސް ތިއްބެވިއެވެ. އެހެންކަމުން ސުލައިމާންގެފާނުންނަށް އެކަނި އެމުދާތައް ވާރުތައެއް ނުކުރާނެއެވެ. އަދި ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘްކުރެއްވިކަމަށް އެކަލޭގެފާނުންގެ ޞަޙާބިންގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވެއެވެ.

“ތިމަންމެން (ނަބީ) ބެއިކަލުންނަކީ ވާރުތަކުރުމަށް އެއްޗެއް ދޫކުރާ ބަޔަކީމުއެއްނޫނެވެ. ތިމަންބެއިކަލުން އެއްޗެއް ދޫކުރެއްވިނަމަ އެއެއްޗަކީ ޞަދަޤާތެވެ.” (ބުޚާރީ: 4034 އަދި މުސްލިމް: 1758)

ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ސުލައިމާންގެފާނުންނަށް ވެރިކަމާއި ހިންގުމުގައި ހުރިހާއެއްޗެއް ދެއްވެވިއެވެ. އެހެނީ އެއީ އެހެން ރަސްކަލަކަށް ދެއްވެވޭ އެއްޗެއްސެއްނޫނެވެ. އެކަލޭގެފާނުންނަށް އިންސާނުންނާއި، ޖިންނީންނާއި، ދޫންޏާއި، ވަލުޖަނަވާރުގެ ބިޔަވެގެންވާ ލަޝްކަރުތައް ދެއްވިއެވެ. އަދި އެހެނިހެން ދިރޭތަކެތީގެ ސައިންސާއި އެހެނިހެން ޢިލްމުތައް ދެއްވެވިއެވެ. އަދި ހަނުހިމޭނުން ތިބޭ އެކަލާންގެ މަޚުލޫޤުންގެ ކަންކަން ދޭހަކުރުމުގެ ބާރު ދެއްވެވިއެވެ.

ވައި ކޮންޓްރޯލު ކުރުމުގެ ބާރާއި ދުރު ތަންތަނަށް ކުޑަހިނދުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ދަތުރުކުރެއްވުމުގެ ޢިލްމުވެރިކަމާއި ދޫންޏާއި، ސޫފާސޫއްޕާއި ޖަނަވާރުންނާއި އަދި ޖިންނީންގެ ބަހުރުވަވެސް މާތްﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ސުލައިމާނު ޢަލައިހިއްސަލާމަށް ދެއްވިއެވެ.

ﷲ ވަޙީ ބަސްފުޅުގައި ވެއެވެ.
“އަދި ސުލައިމާންގެފާނުންނީ ދާއޫދުގެފާނުންގެ ވާރިޘެވެ. އަދި ވިދާޅުވިއެވެ: އޭ މީސްތަކުންނޭވެ! އަހަރެމެންނަށް ދޫނީގެ ބަސްމަގު ވަނީ ދަސްކޮށްދެއްވާފައެވެ. އަދި ހުރިހާއެއްޗަކުން އަހުރެމެންނަށް ދެއްވިއެވެ. ހަމަކަށަވަރުން މިއީ ބޮޑުވެގެންވާ ނިޢުމަތެކެވެ. (ނަމްލް: 16)

ފިލްމެއްގައި ދައްކައިދީފައިވާ ޖިންނިއެއްގެ ފޮޓޯއެއް

އަފްޣާނުންނަކީ ނަބިއްޔާ ސުލައިމާން އަލައިހިއްސަލާމުގެ ދަރިކޮޅުގެ މީހުން

ދިރާސާތައް ދައްކާގޮތުން ހަޒުރަތު ސުލައިމާން އަލައިހިއްސަލާމަށް ބައްޕާފުޅުގެ އަރިހުން ވާރުތަވި ކަންތަކާއިމެދު ނުހަނު ބޮޑަށް ޝައުޤުވެރިކަން އުފެދުނެވެ. ނުހަނު ޒުވާން ތުއްޕުޅު އުމުރުފުޅުގައި، ޖިންނީންގެ ބަހުރުވަ އުނގެނިވަޑައިގެންނެވުމަށް ބޭނުންފުޅުވިއެވެ. އަދި އެކަން ބައްޕާފުޅަށް ދެންނެވިއެވެ. އެހިނދު ދާއޫދު ޢަލައިހިއްސަލާމްގެ ދަރިކަލުން ސުލައިމާން ޢަލައިއްސަލާމަށް ޖިންނީންގެ ބަހުރުވަ ދަސްކޮށްދެއްވިއެވެ. އެ ބަހަށް ކިޔަނީ ޕަޝްތޫއެވެ.

ތާރީޚީ މުފައްކިރުން ޤަބޫލުކުރައްވާގޮތުން އަފްޣާންގެ ފަހުތިބީން (ޑިސެންޑެންޓްސް) ގެ ނަން ކިޔާފައިވަނީ އަފްޣާނިސް ނުވަތަ ޕަޝްތޫނުން ގެ ނަމުންނެވެ. އަދި އެމީހުންގެ ބަހަކީ ޕަޝްތޯ އެވެ.

އަފްޣާނުންނަށް “ބަޠަން” ގެ ލަޤަބު ދެއްވީ މުޙައްމަދު ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم

ބައެއް ލިޔެކިޔުންތައް ދައްކާގޮތުން އަފްޣާނުންގެ ފަރާތުން އެހީތެރިކަން ހޯއްދެވުމަށް މުޙައްމަދު ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ފޮނުއްވެވީ ޚާލިދު ބުން ވަލީދެވެ. އެހިނދު އަފްޣާނުންގެ ޤަބީލާގެ ވެރިއަކަށް ހުންނެވި ޣައިސް ޢަބްދުލް ރަޝީދު އޭނާގެ ލަޝްކަރައިގެން މުސްލިމުންގެ ހަނގުރާމައިގައި އެހީތެރިވެޑައިގެންނެވުމަށް ނިކުންނެވެ.

އަފްޣާނުންގެ އެހީއާއިއެކު މުސްލިމުންނަށް އެ ހަނގުރާމައިން ފަތަޙަލިބުނެވެ. އެހިނދު އަފްޣާނުންނަށް ބަޠަން ގެ ލަޤަބު ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ދެއްވެވިއެވެ. ބަޠަން އަކީ ޢަރަބި ލަފުޒެކެވެ. މާނައަކީ ވަރުގަދަ އާރުލާ ލަކުޑިއެވެ. ބަޠަން މި ލަފުޒު ދެން ބަދަލުވެގެން ދިޔައީ ޕަތަން އަށެވެ.

ޚުލާސާ

ކޮންމެއަކަސް، ފަހުގެ ދިރާސާތައް ދައްކާގޮތުން އަފްޣާނުންގެ ބަހަކީ ޖިންނީންގެ ބަހުރުވަ ނުވަތަ އެ ބަހާއި ނުހަނުގާތް ގުޅުންތަކެއް ހުރި ބަހެއްކަން މިހާރު މިވަނީ ހޯދިފައެވެ.

ބައެއް ލިޔެކިޔުންތައް ބުނާގޮތުން، އަފްޣާން ބަހަކީ ޖިންނީންގެ ބަހޭ ބުނެވެނީ ދެ ސަބަބަކާއި ހުރެއެވެ. އެއް ސަބަބަކީ އަފްޣާން ބަހަކީ ދޭހަކުރުމަށް، ދަސްކުރުމަށް ވަރަށް އުނދަގޫ ބަހެކެވެ. ދެވަނަ ސަބަބަކީ ބަދަލުތަކެއް ގެނެސްފައިވާ ހަދީސެއް ބުނާގޮތުން ޚުރާސާނުންގެ ސަރަހައްދުގައި ބޭނުންކޮށްއުޅުނު ބަހުރުވައަކީ ޝައިޠާނުންގެ ބަހުރުވަ ކަމަށް ބުނެފައިވުމެވެ.

މަސްދަރުތައް: ލައިފްއިން ސައުދިއަރބިޔާ ޑޮޓް ނެޓް

       ދިސްޓޯރީ ޓެލަރ ބްލޮގް

ލިޔުންތެރިޔާގެ ފުރަމަލަ

އަޙްމަދު ރަޝީދު
އަޙްމަދު ރަޝީދު
ހުރިހައި ދާއިރާއެއްގެ ލިޔުންތައްވެސް މުނިއަވަސްގެ ފައުންޑަރ އަދި ޗީފް އެޑިޓަރ ލިޔާނެއެވެ.

ގުޅުންހުރި ލިޔުން: