ލަދުގަނޭހެއްޔެވެ؟ އެހެންވިއަސް، ދެރަނުވާށެވެ. އެއީ ތިބާގެ އެކަނި ހުންނަ ކަމެއްނޫނެވެ. ދުނިޔޭގައި އެތައްބަޔަކު އެބަލިމަޑުކަމުން އަރައި ނުގަނެވި ލަދުވެތިކަމުގެ ފަރުދާގެ ނިވަަލަށްވަދެ ބޯދިއްކޮށްލަން ވެސް ނުކުޅެދިފައި އެބަތިއްބެވެ.

ލަދުން އެކަހެރިވުމަށް ފުރަތަމަ އަޅަން އޮންނަ ފިޔަވަޅަކީ، ލަދުގެ ޝިކާރަޔަކަށް ތިބާ ހަދަނީ ކޮންކަހަލަ މާހައުލުތަކެއްގައި ކިހިނެއްވެގެން ކޮންސަބަބުތަކަކުންކަން ދެނެގަތުމެވެ. އެއަށްފަހު އެތަންތަނާ އެކަންކަމާ އެފަދަ ސަބަބުތަކާ ރައްޓެހިވެ ފަރިތަވެލުމަށް ތިބާގެ ވިސްނުމުގެ ވައްޓަފާޅިއާއި ކަންކަމާމެދު ދެކޭގޮތް ހިސާބަކަށް ބަދަލުކޮށްލަން ޖެހޭނެއެވެ. ފަސޭހަ އަދި އުނދަގޫ މާޙައުލުތަކުގައި ވެސް މިނިވަންކަމާއެކު ބަސްބުނެ ޙަރަކާތްތެރިވެ އުޅުމުގެ ޔަޤީންކަންލިބި، ތިމާގެ ޒަމީރު އެކަންކަމުން ތިމާ ފަހަތަށް ޖެއްސުން ހުއްޓުވެންދެން މަސައްކަތްކޮށްލާށެވެ.

ތިމާ ހަނދާންކުރަންވީ، ލަދުގެ ތިޔަ ތޮށިގަނޑު ފަޅާލާފައި ނުކުތުމަކީ ޖާދޫއަކުން އެންމެ ދުވަހެއްގެ 24 ގަޑިއިރަކުން ކުއްލިއަކަށް ވާކަހަލަ އާދައިގެ ކަމެއްނޫންކަމެވެ. އެކަމަށް ވަގުތު ނަގާނެއެވެ. އަދި އެކަމަށް ހިތްވަރާ އެ ލަދުވެތިކަމުން ނުކުންނަން ތިމާގެ ނަފުސާ ހިތުންވެސް އެދި ބޭނުންވެގެން މަސައްކަތް ފެށުން ވަރަށް މުހިންމެވެ.

ފުރަތަމަ ބައި : ލަދުގަންނަ ސަބަބުތައް ދެނެގަތުން

1 ތިބާގެ ލަދުވެތިކަން ފެށޭ ހިސާބު ހޯދާށެވެ.

ލަދަކީ ތިބާގެ މިޒާޖުގެ ބައެއްނޫނެވެ. އޭގެ މާނަޔަކީ، އެ ލަދުވެތިކަން ފެށެނީ ކޮންމެވެސް ބައެއްގެ ނަޒަރާ ތިމާގެ ނަފުސާ ހަމައިންނެވެ. އެކަނި ތަނެއްގައި ހުންނައިރު ތިމާ ޖެހިލުން ނުވަނީ މިސަބަބާ ހެދިއެވެ.

ތިބާގެ ލަދުވެތިކަމުގެ މޫ ފެށެނީ ކިހާ ހިސާބަކުން ބާވައެވެ؟ އަސްލު މިއީ ބޮޑު މައްސަލައެއްގެ ނިޝާނެކެވެ. އެހެން ވާން މެދުވެރިވެދާނެ ބައެއް ސަބަބު ލިޔެލާނަމެވެ.

• ތިބާގެ ނަފުސުގެ ތަސްވީރު އަނެކުންނަށް ދެއްކިފައިވަނީ މާ ބަލިކަށިކޮން ކަމުގައި ވެދާނެއެވެ. އަނެކުން ބަލައިގަންނާނީ ތިބާ ދައްކާ ޝަޚުސިއްޔަތެކެވެ. މިހެން ދިމާވަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ނަފުސު އަމިއްލައަށް ޖަޖުކުރުމުގައި ގޯސް ވިސްނުމަކުން ޝައްކުތަކެއްގެ ނިވަލުން އަންނަ އަޑަކަށް ނަފުސުގެ ކަންފަތް ތަބާވާތިއެވެ. އިދި ވިސްނުމަކުން ވިސްނައިދޭތީއެވެ. އެހެނަސް އެ އަޑު އެހުން ހުއްޓާލުމަކީ އެހާ ފަސޭހަކަމެއް ނޫނެވެ. މިހެން ދެންނެވިއަސް އެއީ ތިބާގެ އަމިއްލަ ޟަމީރުގެ އަޑެވެ. ތިބާ އެދޭގޮތަކަށް އެލަފުޒުތައް އަތުރާ ބަދަލުގެނެވެން ވާނެތާއެވެ.

• ތިޔަ އުޅެނީ އަނެކުން ތިބާގެ ޝަޚްސު ސިފަކޮށްފައިވާ ސިފަކުރުމުގެ ބައެއް އަސަރެވެ. މިސާލަކަށް “ހާދަލަދުގަނެޔޭ”، “ހާދަ ޖެހިލުންވޭ” މިފަދަ ބައެއް ޖުމުލަތަށް ތިބާގެ ކަންފަތުން ނެރެލަން ދަތިވެގެން އުޅެނީ ކަމުގައި ވުން ގާތެވެ. އެ އަޑުތަކުގެ ޝިކާރަޔަކަށް ތިބާ ވީއެވެ. އެކަމަކު އެމީހުން އެބުނަނީ މުޅިން ދޮގު ވާހަކައެއްވެސް ނޫނެއެވެ. އަދި އެއީ މަލާމާތެއްވެސް ނުމެ ނޫންމެއެވެ. ޤަބޫލުކުރަން ދައްޗަސް ތިބާ އެމީހުނަށް ދެއްކީ، ތިބާގެ ހުރި އުނި ސިފައެކެވެ. އިސްއުފުލާ އެމީހުނަށް ޝުކުރިއްޔާއޭ ބުނެބަލާށެވެ. އެއީ އެ އުނިކަން ބުނެދިނަތީއެވެ. ވީމާ އެހެޔޮކަމަށް ފުރަގަސްނުދީ ބަލައިގަންނާށެވެ.

• ތިބާއަށް ތިޔަ ހުރެވުނީ މާބޮޑު ހާސްކަމެއްގެ ވާފަށަކުން މާ ކުރިޔާލައި ބަނދެވިފައެވެ. މިހެންދިމާވަނީ، އަޅުގަނުމެންގެ އަމިއްލަ ނަފުސާމެދު މާބޮޑަށް ފިކުރު ބޮޑުކުރެވޭތީއެވެ. އެހެނީ އަޅުގަނޑުމެން މުޅި ދުވަސް މި ހޭދަކުރަނީ އެކަމާ މިކަމާ މަސްހުނިވެ، ކުރަން ހުރި ކަންކަން ހަނދާންނެތި އޮޅިދާނޭކަމުގެ ބިރު ހިތުގައި ބާއްވައިގެން އަމިއްލަ ނަފުސާ ޝަކުވާ ކުރުމުގައެވެ. އެހެންމީހުން ވެސް ކަންކުރާނީ އެހެންކަމުގައި ހިތަށް ފެންނާތީއެވެ. އަދި މިގޮތަށް އެހެންމީހަކަށް މިކަން ދިމާވާހިނދު އެމީހަކު ހަމަމަގަށް އެޅުވުމަށް ތިބާ އެ މީހަކަށް ނަސޭހަތްތެރި ވެވޭތޯ ބަލައެވެ. އެހެން މީހުންގެ މައްސަލަ ބާއްވާފައި ޚުދު ތިބާގެ މައްސަލައަށް އަމިއްލަޔަށް ވިސްނާނުލެވެނީ ކީއްވެބާއެވެ.

• ކޮންމެއަކަސް ތިބާ މަޝްހޫރުވެފައި ވަނީ ލަދުގަންނަ މީހެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ބައެއްފަހަރު ތުއްތު އިރު އަޅުގަނޑުމެންގެ ޅަ ދަރިން ވެސް ވަރަށް ލަދުން އުޅެއެވެ. ހިތާމަޔަކީ ތިޔަހެން ދިމާވުމުން ތިބާ ބޮޑުމީހަކަށް ވިޔަސް އެމީހުން ބަލައިގަނެ ކަންކުރާނީ ތުއްތު ކުއްޖަކާމެދު ބަލާ ނަޒަރުންކަން ނުވިސްނުމެވެ. އަދި އަގުވައްޓާލެވޭ ގޮތަށްވެސް ބައެއް އަމަލުތައް ކޮށްފާނެއެވެ. އެކަމު އުފާވެރި ޚަބަރަކީ، އެކަން ބަދަލުކޮށްލުމުގެ ޤާބިލްކަން ހަމައެކަނި ލިބިފައިވާ ނަފުސަކީ ވެސް ތިއީ ކަމުގައި ވުމެވެ. އެ ބާރު އޮތީ ސީދާ ތިބާގެ އަތްމަތީގައެވެ. ތިބާގެ ކޮންމެ ސަބަބެއް އޮތްކަމުގައި ވިއަސް، އެކަމަކީ އަރައިނުގަނެވޭންވީ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެމީހުން އެހީކުރާ ގޮތާ ޚިލާފަށް އެބައިމީހުންގެ ވިސްނުން ވެސް ބަދަލުކޮށްލުމުގެ އިޚުތިޔާރު އޮތީ ހަމަ ތިބާގެ އަތްމަތީގައެވެ. އުފާވެރި ޙަޤީޤަތަކީ މިއެވެ.

2 ލަދުގަންނަކަން ޤަބޫލުކުރާށެވެ.

ލަދުގަތުމުން މިންޖުވުމުގައި، އެންމެ ފުރަތަމަ ތިމާ ލަދުގަންނަކަމަށް އަމިއްލަ ނަފުސަށް އިޢުތިރާފު ވެވޭތޯ ބެލުން ވަރަށް މުހިންމެވެ. އެކަން އިޚުތިޔާރުގައި ވިޔަސް ބޭއިޚުތިޔާރުގައި ވިއަސް ފަސްކުރިވަރަކަށް އެކަމުން އަރައިގަތުން ވެސް ވާނީ ލަހެވެ. ލަދުގަންނަންޏާ ފުރިހަމަޔަށް އެއްބަސް ވާށެވެ. އެއްބަސްވުމަށް ހެދޭނެ އެއްގޮތަކީ ތިމާ އަމިއްލަ ނަފުސަށް ތަކުރާރުކޮށް “އާނ! އަހަރެން ވަރަށްލަދުގަނެއޭ” ބުނެ އެއްބަސްވެ އިޢުތިރާފުމެވެ.

3 ޖެހިލުންވާ ސަބަބުތައް ހޯދާށެވެ. ތިބާ ނުދަންނަ އާ ބަޔަކާ ދިމާވާ ހިނދު ލަދުގަނޭހެއްޔޭވެ؟

އާކަމެއް ދަސްކުރަން އުޅޭ ހިނދު ޖެހިލުންވެ ލަދުގަނޭހެއްޔެވެ؟ އާތަނަކަށް ދެވޭ ހިނދު ލަދުގަނޭހެއްޔެވެ؟ ތިބާ ދަންނަ ތިބާ އިޙުތިރާމްކުރާ މީހުންދެކެވެސް ލަދުގަނޭހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ އެއްގޮތަކަށް ނުދެކޭ އާ މޫނުތައް ފެނުމުން ތިބާ ލަދުގަނޭހެއްޔެވެ؟ އަޅެ އެފަދަ ކޮންމެ ޙާލަތެއްގައި ހިތަށް އެ ލަދުވެތިކަން ވެރިވެގަންނަން ފެށުމުގެ ކުރިން ތިބާގެ ހިތަށް އަރަނީ ކީކޭތޯ އަމިއްލަ ނަފުސާ ސުވާލުކޮށް ހޯދާށެވެ.

• ލަދުގަތުމަކީ ހަމައެކަނި ބަޔަކު ތިބެގެން ވާކަމެއްނޫނެވެ. މިހެން މިދެންނެވީ، ތިބާގެ އާއިލާއައެކު ކަންކަން ކޮށް އުޅޭއިރު ލަދު ނުގަންނާތީއެވެ. އެހެންކަމަށްވާނަމަ އާއިލާ މެންބަރުން އެހެންމީހުނާ އެހާބޮޑު ތަފާތެއް އެވަނީ ކީއްވެހެއްޔެވެ؟ އަސްލު ހަމައެކަނި އާއިލާ ތިމާ ބޮޑަށް ދަތުންފިޔަވައި އިތުރު އެއްވެސް ތަފާތެއް ނެތެއްނޫންހެއްޔެވެ. އެހެން ވީމާ ލަދުގަންނަނީ ވަކި ބަޔަކުދެކެއެވެ. ލަދު ގަންނަނީ އެ މާޙައުލެއްގެ ގޮތުންނެވެ. މިއީ ވިސްނުމުގެ ގޯސް ތަރުޖަމާއެއްކަން ސައްތައިން ސައްތަ ސާބިތުވޭ ނޫންހެއްޔެވެ؟ ސަބަބުތައް ވެސް އެނގިއްޖެ ނޫންހެއްޔެވެ؟ އެހެންވީމާ ލަދަކީ ނަފުސުގައި އަބަދު ހުންނަ ސިފައެއްނޫންތާއެވެ. އެއީ ވަގުތާ ޙާލަތުން އުފަންކުރާ އެއްޗެއްތާއެވެ. ތިޔަވަނީ މިހާރު މަސައްކަތުގެ އެއްބައި ނިމިފައެވެ. ލަދަކީ އެމާހައުލަކުން އެވަގުތަކު ތިމާގެ ނަފުސާ ހަނގުރާމަކުރަން އުފަންވާ ވަގުތީ ދުޝްމަނެއްކަން ތިޔަ ދެނެގަނެވުނީއެވެ.

4 ތިބާ ހާސްކޮށްލުވާ ޙާލަތުތަކުގެ ލިސްޓެއް ލިޔާށެވެ.

އަދި އެލިސްޓް ތަރުތީބުކުރާނީ އެންމެމައްޗަށް އެކަމެއްގެ ސަބަބުން ތިމާ އެންމެ ކުޑަކޮށް ޖެހިލުންވާކަންކަން ބާއްވައިގެންނެވެ. އެގޮތަށް އެންމެ ބޮޑަށް ކަންބޮޑުވާ ކަންކަން އެންމެ ތިރިއަށް ލާށެވެ. ފުރިހަމަ ކުރަން ޖެހޭ ޓާސްކްތަކެއް ފަދައިން ތަރުތީބު ކޮށްލާށެވެ. ފަހަރަކު ކަމަކަށް ވަކިވަކިން ސަމާލުވާން އެނގޭނީ އޭރުންނެވެ.

• އެކަންކަން ވީހާ ތަފުސީލުކޮށް ދެނެގަނެ ލިސްޓްގައި ހިމަނާށެވެ. މިސާލަކަށް ބައެއްގެ ކުރިމަތީ ހުރެ ވާހަކަދެއްކުން އެއީ ޖެހިލުންވާ ލަދުގަންނަކަމެކެވެ. އަދި އެއިން ކޮންކަހަލަބައެއްގެ ކުރިމަތީގައިކަން ތިބާ އެންމެ ޖެހިލުންވަނީ ވެސް ތަފުސީލުކޮށް ދެނެގަންނާށެވެ. އެ ބިރަކީ ތިބާއަށްވުރެ އެމީހުން އެކަމެއްގެ މައުލޫމާތަށް މުއްސަނދި ވެދާނެކަމުގެ ބިރަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. ތިބާއަށް އެކަމާބެހޭ މާބޮޑު މަޢުލޫމާތެއް ނެތޭ ވެސް ހިތަށް އަރާ ލަދުގެންފާނެއެވެ. ނޫނީ ތިބާ ހިތްކިޔާ މީހެއް ހުރުމުން އޭނާ ހިތަށް އަރާފާނެ އެއްޗެއްގެ ބިރުގައިވެސް ބަސްބުނަން ލަދުގެންފާނެއެވެ. އެކަމެއްގެ ތަފުސީލުތައް ފުރިހަމަޔަށް އެނގުނު ވަރަކަށް އެކަމަކާ ކުރިމަތިލާން ވީގޮތް ރާވާލަން ފަސޭހަވާނެއެވެ. ކަންކަން ފިސާރި ރަނގަޅަށް ދަސްކުރާށެވެ.

5 ލިސްޓުގެ މައްޗަށް ކުރިހޯދާށެވެ.

ތިބާއަށް ނޯޓްކުރެވުނު ލިސްޓަށް މަތިންތިރިއަށް މަސައްކަތް ފަށާށެވެ. ފަހަރަކު ކަމެކެވެ. މި މަޒުމޫނުގައި ކުރިޔަށް ހުރި ބައެއް ވާހަކަތަކުން ހިތްވަރު ހޯދާށެވެ. މަސައްކަތުގައި ތަރުތީބުން ކުރިޔަށް ދިޔަވަރަކުން ނަފުސުގެ އިތުބާރާއި ކެރި ފޯރުންތެރިކަން ވެސް ދާނީ އިތުރު ވަމުންނެވެ. ލިސްޓުގެ ފަހަތުގައި ހުރި ބޮޑެތި މައްސަލަތަކާ ވެސް ކުރިމަތިލާށެވެ.

• ބައެއްފަހަރު އަލުން އެނބުރި ލިސްޓުގެ ކުރިއަށް ޖެހިލަންވެސް ޖެހިދާނެއެވެ. އެއީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އެކަމަށް ތިމާއަށް ބޭނުންވާވަރަކަށް ވަގުތު ނަގައިގެން ވެސް ތިމާގެ ނަފުސު އެ ބިރާދުރަށް ކޮއްޕާށެވެ.

ނުނިމޭ

ލިޔުންތެރިޔާގެ ފުރަމަލަ

އީސާ ޝަރީފް
އީސާ ޝަރީފް
ޅެންވެރިކަމުގައި ދިވެހި އަދަބިއްޔާތަށް މިފަހުން އެންމެ ގިނަގުނަ ޚިދުމަތްތަކެއް ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ އީސައަކީ އީއޯޕީގެ ފައުންޑަރއެވެ.
އީއޯޕީ އަކީ އަދަބިއްޔާތުގެ ދޮރުން ވަނުމަށް ހުރަސްކުރަންޖެހޭ އެއް އޮޅިއެވެ. އީއޯޕީގެ ވާޖިބެއްކަމުގައި ދެކެނީ އެ އޮޅި ގިރާކުރައްވާ ކޮންމެ ކަނދުރާއެއް އަދަބީ މަލުގެ ހާރަކުން ފަޅުފިލުވައިދިނުމެވެ.
www.easashareef.com