ކޮޅުމަޑުލު ހިރިލަންދޫ ދޮންމޫސަބެ (މަރުހޫމު ޢަލީ މޫސާ ޙަސަން) އާއި އަޅުގަނޑާ އެންމެ ފުރަތަމަ ދިމާވީ 1990ގެ އަހަރުތަކުގައެވެ. އަޅުގަނޑު މާލޭގައި ކިޔަވަން ހުރިގޭ ދައްތަގެ ‘ތުއްތައިތަ’އާ އެކު މާލެ ދާ ކޮންމެ ފަހަރަކުހެން އެމީހުން ގޮސް ތިބެނީ އެގޭގައެވެ. އެއީ މަރުހޫމް ތުއްތައިތަގެ ފިރިމީހާއެވެ. ހިތްހެޔޮ ޚުލްޤުހެޔޮ މީހެކެވެ. ތުއްތައިތަގެ ދަރިންނަކީ ޚުދު ދޮންމޫސަބެގެ އުފަން ދަރީންގެ ގޮތުގައި ބަލައިގެން އުޅުނު ހެޔޮ ދޮން ބައްޕައެކެވެ.

ދޮންމޫސަބެއާ އެތަކެއް ފަހަރަކު ދިމާވިއިރުވެސް އޭނާއަކީ ނުހަނު މޮޅަށް ލަވަކިޔާ އަދި މިއުޒިކްކުޅޭ ފަންނާނެއްކަމެއް އޭރަކު ނޭނގެއެވެ. ލަވަކިޔާ ކަން އެނގިފައި އޮތީ ދޮންމޫސަބެގެ ދޮން ދަރީން އެހެން ބުނާތީ އެނގުނު އެނގުމެކެވެ.

ނުވަދިހައިގެ ކޮންމެވެސް އަހަރެއްގައި ހިރިލަންދޫ މިއުޒިކް ބޭންޑް ލ. ފޮނަދުއަށް ގެނެސްގެން ފޮނަދޫގައި ހުންނަ އަތޮޅު ތަޢުލީމީ މަރުކަޒު ހޯލުގައި މިއުޒިކް ޝޯވއެއް ބޭއްވިއެވެ. ޓިކެޓް ވިއްކައިގެން ބޭއްވި އެ ޝޯވއަށް ވަދެވޭނެ ގޮތެއް ފަހި ނުވުމުން ދޮންމޫސަބެގެ ހުނަރުވެރިކަން ދުށުމުގެ ފުރުޞަތެއް އެ ފަހަރަކުވެސް ނުލިބުނެވެ.

ނުވަދިހައިގެ ފަހުކޮޅުގެ އަހަރެއްގައި ދޮންމޫސަބެ ލަވަކިޔާ ވީޑިއޯއެއް ފެންނަގޮތްވިއެވެ. އެ ވީޑިއޯއަށް ގެއްލި ހުސްވެވުނީ ނައިފަރު ދޮހޮއްކޮބެގެ ލަވަތައް އަޑުއިވުމުން އެ ކުރެވޭ އިހުސާސާއި އެ އަންނަ ‘ކިކް’ އަންނާތީކަމަށް ވެދާނެ އެވެ.

ކޮންމެއަކަސް، އަހަރެންގެ މަދަރުސީ ދައުރުގެ ކޮންމެވެސް އަހަރެއްގައި ތ. ހިރިލަންދުއަށް ގޮސް އެއް ރެއާއި އެއްދުވާ ހޭދަކުރީ ދޮންމޫސަބެ އުޅެމުން ދިޔަ ތުއްތައިތަގެ ގޭގައެވެ. ދޮންމޫސަބެގެ ‘ކޫލް’ މިޒާޖާއި ހިތްހެޔޮކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް ވަޒަންކޮށްލެވުނީ އެ ދަތުރުގައެވެ.

މަޢުޟޫއިން ބޭރުން ބައެއްް ވާހަކަތައް މި ދައްކައިލެވުނީ ދޮންމޫސަބެ މަތިން ތަންކޮޅެއް ބޮޑަށް ހަނދާންވުމުން ކަމަށްވެސް ވެދާނެ އެވެ. ކޮންމެއަކަސް މަޢުޟޫއަށް ޖެހިލައި، ދޮންމޫސަބެގެ ބައެއް މަޢުލޫމާތުތައް އެކި ދިމަދިމާއިން ހޯދައިގެން ތިލަކޮށްލާނަމެވެ.

ދޮންމޫސަބެ ނިޔާވީ 25 ޖެނުއަރީ 2022 ވީ އަންގާރަ ދުވަހުގެ ރޭގެ ވަގުތެއްގައެވެ. ބަލިވެ އުޅޭތާ ދުވަސްތަކެއް ހޭދަކުރުމަށްފަހުގައެވެ.

ސަގާފީ ލަވަ ކިޔުންތެރިޔާ ކޮޅުމަޑުލު ހިރިލަންދޫ ޖަނބުރޯލު ގަސްދޮށުގޭ ޢަލީ މޫސާ ޙަސަން (ދޮންމުސަބެ)އަކީ ވަރަށް ހިތްތިރި ފަންނާނެކެވެ. ސަގާފީ ލަވަ ކިޔުމުގައި
އަޑުމަޚުރަޖުގެ ރީތިކަމާއި ރާގުގެ ހަމަތަކާއި ލަވައިގެ އުކުޅުތައް ދޮން މޫސަބެ ގެންގުޅެނީ އަޖައިބެއްފަދަ ގޮތަކަށް ކަމަށް ދިވެހިބަހުގެ އެކެޑަމީގެ ކުރީގެ ރައީސް އަޝްރަފް ޢަލީ ލިޔުއްވާފައިވެ އެވެ. އަދި  ދޮންމޫސަބެގެ ކިބައިގައި އެ ހުރިހަައި ހުނަރެއް ލައްވާފައިވަނީ ޠަބީޢީ ގޮތުން ކަމަށްވެސް އަޝްރަފު ވިދާޅުވެއެވެ.

2017ވަނަ އަހަރުގެ ޖޫނުމަހުގެ ތެރޭގައި ދިވެހިބަހުގެ އެކެޑަމީން ކޮޅުމަޑުލަށް ކުރި ތާރީޚީ އަދަބީ ރަސްމީ ދަތުރުގައި ހިރިލަންދޫގެ ފަންނާނުންގެ އަގުވަޒަން ކުރުން މުހިންމުކަމެއް ކަމުގައި ދިވެހިބަހުގެ އެކެޑަމީގެ ބޭފުޅުންނަށް ފެނިގެން އެކަން ކުރުމުގެ ގޮތުން ޚާއްޞަ ސަގާފީ ޝޯއެއް އެއްރޭ އެ ރަށު މަދަރުސާގައި ބޭއްވި އެވެ. ހިރިލަންދޫ ކައުންސިލާ ގުޅިގެން ބޭއްވި އެ ރަސްމިއްޔާތުގައި އެރަށުގައި އެ ވަގުތު ތިބި ލަވަވިދާޅުވާ ބޭފުޅުންނާއި ސަގާފީ އެކިކަންކަމުގެ ހުނަރު ހުރި އެންމެހައި ބޭފުޅުންގެ އަގު ވަޒަންކޮށް ޚާއްޞަ ލިޔުމެއް ދިނެވެ. އޭގެތެރޭގައި އެންމެ ޝަރަފްވެރި އެއް ބޭފުޅަކީ ދޮންމޫސަބެއެވެ.

“މިއީ ބޭބެއަށް ލިބުނު ވަރަށް އަގުހުރި އިނާމެއް” ހަނދާނީ ލިޔުން ލިބުމުން ދޮންމޫސަބެ މިހެން ބުނިކަމަށް އަޝްރަފް ޢަލީ ވިދާޅުވެއެވެ.

ދޮންމޫސަބެއަކީ އަމިއްލައަށް ހަރުމެނިޔާ ކުޅެމުން ލަވަ ކިޔައިއުޅުނު މި ފަންނަށް މޮޅު ފަންނުވެރިއެކެވެ. ރަށުފެންވަރުގައްޔާއި އަތޮޅުފެންވަރުގައްޔާއި ގައުމީ ފެންވަރުގެ އެކި ބައްދަލުވުންތަކުގައި ދޮންމޫސަބެ ވަނީ އޭނާގެ ފަންނު ދައްކައި މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ދާއިރާއަށް އަގުހުރި މުތްތަކެއް ހަދިޔާކޮށްފައެވެ.

މި ހިއްސާކޮށްލާ ވީޑިއޯއަކީ ރާއްޖޭގެ ބްރޯޑްކާސްޓިން ހަޔާތުގެ ހިތްގައިމު އަޑުގެ ވެރިޔާ މުޙައްމަދު އާސިފް (މޮންދު) ނަގާފައިވާ ވީޑިއޯއެކެވެ. އެ ވީޑިއޯއަށް އިޝާރާތްކޮށް، ދޮންމޫސަބެ ނިޔާވި ޚަބަރާއި ގުޅިގެން މޮންދު ފޭސްބްކްގައި ޖެހި ޕޯސްޓެއްގައި ބުނެފައިވާ ވާހަކަކޮޅެއް ނަކަލުކޮށްލާނަމެވެ.

“………….. އެއަށްވުރެ ބޮޑަށް ފާހަގަކުރެވުނީ ދޮން މޫސަބެގެ އާދަޔާޚިލާފު މިޔުޒިކީ ހުނަރު. އެދުވަސްވަރު ހިރިލަންދޫގައި ޚިތާނުކޮށްގެން އުޅުނު ގެއެއްގައި ބޭއްވި މިޔުޒިކް ޝޯއަކުން ދޮންމޫސަބެގެ މި ހުނަރުވެރިކަން އަޅުގަނޑަށް ވަރަށް ގާތުން ފެނުނު. ތިރީގައި އެވާ ވީޑިއޯ ކްލިޕްގައި އެ ފެންނަނީ 1991 ވަނަ އަހަރުގެ ޖަނަވަރީމަހުގެ 10 ވަނަ ދުވަހުގެރޭ އަޅުގަނޑުގެ ވީޑިއޯ ކެމެރާއަށް ރެކޯޑްކުރެވިފައިވާ ދޮންމޫސަބެގެ ބައެއް މަންޒަރުތައް.”

“ދޮންމޫސަބެއަކީ ދިވެހި ސަގާފީ “ފަސްމީރު ކުރިރުކެއް.” ކުޅަދާނަ މޮޅު ލާމަސީލު ލަވަކިޔުންތެރިއެއް! މުޖުރާލަވަތައް އެހާމޮޅަށް ކިޔާ ލަވަކިޔުންތެރިއެއް ރާއްޖޭގައި ނެތް. ލަވަކިޔުމާއި މިއުޒިކީ ހުނަރުވެރި އެންމެމޮޅު ފަންނާނެއްގެ ގޮތުގައި ރަންޔޫބީލު 50 އަހަރު ބައިގަރުނުގެ ޚިދުމަތްތައް. ސަގާފީ ކުޅިވަރުތަކުގެ މާހިރެއް. ރުކުއެޅުން، ރާއެރުން، ދަނޑުވެރިކަމުގެ މަސައްކަތްތައް. ދޮންމޫސާއަކީ މައުލޫދު ކިޔުމުގެ ލާމަސީލު ހުނަރުވެރިއެއް! އަޑު މަޚުރަޖު ރީތިކަމާއި ފުރިހަމަކަމުގެ ލާމަސީލު މިސާލެއް!
މީގެ 200 އަހަރުކުރިން 1821ގައި އުތުރުގެ ބޮޑުވިއްސާރަގައި ކޮޅުމަޑުލަށް ހިޖުރަކުޅަ ކުޅުދުއްފުށީ ޢަލީގެ، އާދަމްގެ، ޢަބްދުﷲގެ، ޙަސަންގެ، މޫސާ.”- ރާއްޕެ

ދިވެހި އެފްއެމް ކަރޯކޭ ޗެލެންޖްގެ ޗެމްޕިއަންކަން ހޯދާފައިވާ ރާއްޕެ އޭނާގެ ފޭސްބްކްގައި ދޮންމޫސަބެ ސިފަކޮށް ލިޔެލާފައިވާ އިބާރާތްކޮޅުން އެކަނިވެސް މިއީ ފަސްމީރު ކުރިރުކެއްކަން އެނގެއެވެ. އަދުގެ ޖީލު ދުށް ދޮހޮއްކޮބެއެއް ކަން އަޝްރަފް ޢަލީގެ ވާހަކަފުޅުން އެނގެއެވެ. ހުނަރުވެރިންގެ ހުނަތުތައް އަމިއްލަ ސްޓޫޑިއޯއެއްގައި ގެނެސްދެއްވަމުން ގެންދަވާ މޮންދުގެ ވާހަކޮޅުންނާއި މޮންދު ހިއްސާކުރެއްވި ތާރީޚީ ވީޑިއޯއިން އެޔޮތީ ހެކި ފެންނާށެވެ.

ލިޔުންތެރިޔާގެ ފުރަމަލަ

އަޙްމަދު ރަޝީދު
އަޙްމަދު ރަޝީދު
ހުރިހައި ދާއިރާއެއްގެ ލިޔުންތައްވެސް މުނިއަވަސްގެ ފައުންޑަރ އަދި ޗީފް އެޑިޓަރ ލިޔާނެއެވެ.

ގުޅުންހުރި ލިޔުން: